Drie vragen aan Ilse Oosterlaken, Web & Project Manager bij de TU Delft.
1. Wat is het Design for Values Institute?
Het Delft Design for Values (DDfV) Institute is een samenwerkingsverband van Delftse onderzoekers uit verschillende disciplines en faculteiten. Ontwerpen vanuit waarden is nodig om maatschappelijk verantwoord te kunnen innoveren. Het DDfV Institute stimuleert kennisontwikkeling en samenwerking op dit terrein.
2. Wat is jullie visie in relatie tot AI?
Er zitten bepaalde nadelen of risico’s aan AI systemen, maar ze kunnen ook enorme maatschappelijke voordelen opleveren. De uitdaging is om AI systemen zodanig te ontwerpen, dat we als samenleving zoveel mogelijk van de voordelen profiteren en zo min mogelijk de nadelen ondervinden.
Daarvoor is het belangrijk om morele waarden – bijvoorbeeld rechtvaardigheid, privacy, autonomie, en transparantie – al in een vroeg stadium mee te nemen in het ontwikkelingsproces. We moeten helder krijgen wat we precies bedoelen met zo’n waarde, welke normen daar uit volgen en wat dat vervolgens precies betekent voor de technische randvoorwaarden en eisen die je vaststelt voor AI systemen. We streven er dus naar dat ethiek op die manier ingebouwd wordt in de techniek.
Ook kan het voorkomen dat waarden conflicteren, zoals privacy en veiligheid dat soms doen. Dan is het soms nodig om afwegingen te maken. Maar je moet ook onderzoeken of er misschien innovatieve mogelijkheden zijn om tóch recht te doen aan beide waarden. Op die manier kan ethiek ook een motor voor innovatie worden.
3. Waarom zouden alle Nederlanders de AI cursus moeten volgen?
We vinden het in Delft belangrijk dat ingenieurs en ontwerpers op deze manier met waarden bezig zijn, maar uiteindelijk is ethiek niet iets dat je helemaal aan de techneuten moet overlaten. Onderdeel van maatschappelijk verantwoord innoveren is dat je alle stakeholders betrekt in de discussie. In zulke discussies spelen zowel waarden als feiten een rol. Hoe meer Nederlanders iets afweten van hoe AI werkt, hoe beter we met zijn allen het maatschappelijk debat kunnen voeren over hoe die AI moet worden vormgegeven.
